‘३० वर्ष यताकै धेरै वर्षा हुने : हिमाली क्षेत्रमा हिम पहिरोदेखि हिमताल विष्फोट हुनसक्ने चेतावनी’

काठमाडौं । जेठ १८ गतेदेखि असोज १४ सम्मको अवधिमा औसतभन्दा बढी वर्षा र औषतभन्दा बढी तापक्रम हुने प्रक्षेपण गरिएको छ ।

उच्च हिमाली र उच्च पहाडी क्षेत्रमा ३५ देखि ४५ प्रतिशत, बागमती प्रदेशमा ३५ देखि ४५ प्रतिशत, गण्डकी र लुम्बिनी प्रदेशका दुई तिहाई भागमा औसतभन्दा बढी वर्षा हुने अनुमान छ ।

उच्च हिमाली क्षेत्रमा औसतभन्दा बढी तापक्रम हुने भनिएकाले हिमपहिरोदेखि हिमताल विष्फोटका घटना पनि सँगसँगै हुने अवस्था रहेको विज्ञहरुको चेतावनी छ । विज्ञहरुको पूर्वानुमानलाई आधार बनाएर सरकारले पूर्वतयारीका कामहरु व्यवस्थित हिसावले गरिरहेको बताएको छ ।

सञ्चारकर्मीसँगको कुराकानीमा जलवायु तथा विपद् विज्ञ डा. धर्मराज उपे्रतीले मनसुनी असरले पार्ने समस्या न्युनिकरणमा सरोकारवाला निकायमात्र नभई आम नागरिकको भुमिका त्यत्तिकै महत्वपूर्ण हुने बताएका छन् ।

हिम पहिरोदेखि हिमताल विष्फोटका घटना सँगसँगै हुने अवस्था

डा. उप्रेतीका अनुसार यस वर्षको जेठ १८ गतेदेखि असोज १४ सम्मको अवधिमा औसत भन्दा बढी वर्षा र तापक्रम बढ्नेछ । ३० वर्ष यताकै धेरै वर्षा हुने उनको भनाइ छ । यस वर्ष देशका विभिन्न स्थानमा फरक फरक वर्षा हुनेछ । मधेस प्रदेशकै उत्तरी भागको उच्च स्थान र चुरे क्षेत्रमा औसत भन्दा बढी वर्षा हुनेछ ।

डा. उप्रेतीले मनसुनी वर्षा जुन रुपमा हुनुपर्ने हो सोही रुपमा भए कृषि प्रणालीलाई पनि फाइदा पुग्ने बताएका छन् । मनसुनको बीचमा लामो समय पानी परेन भने कृषिमा यसले नराम्रो असर पार्ने बताएका छन् । यसलाई व्यवस्थित वा न्युनिकरण गर्नेतर्फ भने सरोकारवाला निकायहरुको भुमिका नै बढी महत्वपूर्ण हुने डा. उप्रेतीको भनाई छ । मनसुनी असरले पार्ने समस्या न्युनिकरणमा सरोकारवाला निकायमात्र नभई आम नागरिकको भुमिका पनि उत्तिकै महत्वपूर्ण हुने उनी बताउँछन् ।

उप्रेतीका अनुसार उत्तरी क्षेत्ररुमा औषत भन्दा तापक्रम र वर्षा बढी हुने भएकाले हिमाली क्षेत्रमा पनि बढी पानी परेको बताए । जसका कारण माटो बगाएर ल्याउने, नदी थुनिने फेरि फुट्ने र नदी थुनिदा त्यसले ठूलो तालको रुप लिने भएकाले झनै विकराल अवस्थाको सिर्जना हुनसक्ने उनको भनाइ छ । त्यसकारण हिमाली भेगबाट बग्ने नदीहरु कर्णाली, कोशी, राप्ती, बबईदेखि नारायणीसम्म तटीय क्षेत्रमा उपल्लोदेखि तल्लो अवस्थासम्म जोखिमको आँकलन गरेर पूर्वसूचना प्रणालीको विकास गर्नुपर्नेमा उनले जोड दिए।